کتاب حاضر با هدف استخراج، تحلیل و تشریح مبانی و زیرساخت‌های اندیشه تربیتی اشراقی نگاشته شده است؛ بدین‌منظور با مطالعه و بررسی مفروضات و یافته‌های حکمت اشراق در زمینه نظام نوری، علم‌النفس، اخلاق و جامعه و سیاست به بنیان‌ها و پایه‌های وثیق و عمیق و بدیع تربیت دست یافته است؛ از جمله اینکه: نگرش انحصار هستی در عالم ماده و طبیعت به‌طور کامل مردود است، نظام هستی بسیار عظیم و گسترده و مشتمل بر عوالم متعدد و غایتمند و دارای مبدأ و معاد است و مبدأ و غایت آن باری تعالی غنّی محض و خیر و مهر و کمال و جمال مطلق است و همه‌چیز از اوست، عالم مثال بدان سبب که عالمی نیمه مجرد و نزدیک به عالم طبیعت است نقطه عطفی برای بالیدن و رشد کردن انسان است، نفس ناطقه از شگفتی‌های آفرینش است و دارای ظرفیت و قابلیت‌های بی‌پایان است و ده‌ها مبانی دیگر که در هفت فصل استخراج، تحلیل و تشریح شده است. بر این اساس کتاب حاضر ‌ جهت‌گیری تئوریک دارد. جلد دوم این کتاب نیز به‌مسائل تربیتی نظام فلسفی اشراقی اختصاص یافته و اهداف، اصول، روش‌ها، مراحل و محتوای تعلیم و تربیت اشراقی نیز طی آن بررسی قرار شده و بیشتر به مسائل کاربردی و عملی و لوازم و نتایج تربیتی پرداخته شده است.