در بخش اول، دکتر "شهربانو قهاری" ابتدا به تعریف مفهوم خودآگاهی می پردازد و با برشمردن ویژگی های مختلف آن اعم از ویژگی های جسمانی و روان شناختی و شخصیتی، اعضای درونی آن را تشریح می کند. در این بخش همچنین هیجانات، افکار و رفتار، خطاهای شناختی و خودشناسی، اشتغال ذهنی، شناسایی استعدادها، رویا و خودشناسی مورد بررسی قرار می گیرند. نویسنده با تشریح مفهوم نسبی گرایی و درجه بندی اش، آن را به جای مطلق نگری معرفی می کند و ضرورت آگاهی از نقاط قوت و ضعف، اهداف، ویژگی ها، راهبرد و نقش ها، دستاوردها و خودپنداره، تصویر شخصی و الگوی شخصیتی، عزت نفس، کارهای ناتمام و شکست ها را بیان می کند. او همچنین لزوم آگاهی از رفتارهای کنشی و واکنشی، خودانگیختی و تاییدطلبی، نگرش به مشکلات، ابعاد انسانی، مکانیسم های مقابله ای، رشد و قضاوت اخلاقی، مسئولیت ها و نیازها، درونگرایی و برونگرایی، ارزش ها، دفاع های روانی، انعطاف پذیری و بسیاری از مسائل دیگر را شرح می دهد و سپس در بخش دوم که خود ارزیابی نام دارد، چگونگی ارزیابی عملکرد، واقعیت، نقش ها و خودشناسی، موقعیت های مختلف، شخصیت ظاهری و درونی، خود واقعی و خود آرمانی و تناسب میان جنبه های خود را تعریف می کند.