در این کتاب نظریه شخصیتی ارائه می شود که ماهیتاً تجربی نیست و ضرورتاً فلسفی نیز نمی باشد مبداً و منشاً این نظریه تعالیم عالیه اسلامی است. این نظریه دارای چهارچوبی از بینش نسبت به سازمان روانی انسان است که در اصل ریشه در بینش های اسلامی دارد. این نظریه تلاش می کند برای رفتارهای پراکنده آدمی تفسیر و تصویری جامع نگر ارائه کند تا از این طریق بتوان رفتارهای آدمی را در یک کلیت مورد مطالعه و بررسی قرار داد. در این کتاب از فلسفه و عرفان برای تبیین هر چه بیشتر مطالب استفاده شده است و بدین دلیل علی رغم وجود مطالبی فلسفی و عرفانی شیوه کلی آن فلسفی یا عرفانی نیست.